Utoqqaat angerlarsimaffiini aamma angerlarsimaffimmi ikiorsiinermi kiffartuussineq

Innuttaasut amerlassutsikkut katitigaanerisa allanngoriartornerata utoqqaat amerliartornerat annermillu innuttaasut 80-it qaangerlugit ukiullit 2030-mi marloriaatinngussasut takutippaa. Utoqqaat amerlanerusust paaqqutarineqarnissamik pisariaqartitsinerulerput aammalu puigortunngortut amerlillutik. Kommune pitsaanerpaamik paaqqutarinnissinnaassaguni utoqqaat angerlarsimaffiinik pilersitsiinnarani ingerlatsisinnaasariaqarpoq. Kommunimi utoqqaat pillugit politikki 2016-imeersuuvoq utoqqarnillu paaqqutarinninnerup isornartorsiorneqarnera annertusiartormat, suliassaqarfimmi politikkip misissornissaa pisariaqarpoq.

Piffissami kingullermi internetsikkut attaveqatigiittarfinni ikkussat utoqqartatsinnik paaqqutarinninnermik ukkatarinnittut takusarpagut. Sulisussaaleqineq utoqqartatsinnik utoqqaat illuiniittunik isumassuinerup paaqqinninnerullu amigaateqalerneranik kinguneqartarpoq. Nerisassat sassaalliutigineqartartut isornartorsiorneqartarnikuupput, nerisassanillu sassaalliutigineqartut assilisat, pitsaassutsip naammannginnera uppernarsarpaat.

Siumut gruppiat sinnerlugu paaserusupparput Kommuneqarfik Sermersuup suut suliniutigissanerai uku angunissaannut: 1) Sulisut suliamik ilinniagalinnik atorfinitsitsinissaq 2) sulisunik ilinniarsimanngitsunik piginnaanngorsaaneq 3) sulisunik attassinissaq

Matumanittaaq paaserusuppara:

2) Kommuni tamakkerlugu utoqqaat illuini assigiinngitsuni sulisut taarseraannerisa sukkassusaat qanoq annertutiginersoq

3) Nerisassiornermut missingersuutit qanoq suliffeqarfikkaartumik inississugaanersut nerisassaqarnermullu pitsaassusissamik piumasaqaatit suut atuunnersut – utoqqaat illuini kiisalu utoqqarnut angerlarsimaffimmiittunut nerisassanik pajutsittartunut

4) Kommunip siunertatut allaaserisaani kiffartuussinissamut piumasaqaatitut allassimasunut kommuni malinnaanersoq

5) Angerlarsimaffimmi ikiortit qanoq kiffartuussinissamut piumasaqaatinut eqquutsitsisarnersut kiisalu matumani aamma sulisussaaleqisoqarnersoq.

Kommunalbestyrelsimit inunnillu tamanit piumasaqaatit taakku, inatsisitigut kiisalu utoqqarnik pitsaasumik paaqqutarinninnissamut nammineerluta piumasaqaatitsigut, qanoq eqquutsissanerlugit paaserusupparput. Missingersuutit pillugit isumaqatigiissummi kommunalbestyrelsip utoqqartatsinnik paarsinnilluarnissarput nalunaarutigaa, tamannalu soorunami eqquutsinneqassaaq.

Akissutit apeqqutaatillugit sammisaq Siumumiit missingersuutit pillugit isumaqatiginninniarnerni aggersuni qaqinneqassaaq

Asasara Inga Dora G. Markussen

Utoqqaat Illuini angerlarsimaffimmilu ikiorteqarnermi sullissineq pillugu apeqqutinnut qujanaq.

1) Kommuneqarfik Sermersuumi ilinniarsimasunik sulisussarsiornermi, ilinniarsimanngitsunik pikkorissarneqarnermini kiisalu sulisut pigiinnarniarlugit sunik suliniuteqarpa?

Ilinniarsimasunik sulisoqarnissap siuarsarnissaa sulisullu pigiinnarumallugit utoqqaat illuini suliffiup atoruminartuunissa sulissutigineqarpoq. Sulisut akornanni ataatsimut pingaartitassanik aqutsisoqatigiit ataatsimut isiginnilluni pilersitsinissartik pingaartippaat sulisullu piginnaasaat kissaataallu malillugit akisussaaffilerneqartarput. Pikkorissaaneq eqqarsaatigalugu sulisut tamarmik, suliatigut aammaa ineriartornissamut tunngatillugu, pikkorissarneqarnissaannut periarfissarpassuaqarpoq. Pikkorissaanerit, ilaatigut piginnaasanik nalilersuinerit, puiguttortunik paaqqutarinninnermik ilinniartitsinerit, qarngup kigutillu paarinissaannik, nuussinerit il.il., ingerlanneqartarput. Misilittagaavoq sulisut arlallit, soorlu ikiortit imaluunniit peqqinnissami assistentit pikkorissarnerup kingornatigut ilinniakkamik aallartitsisarnerat. Taakkununnga ilaavoq suliffeqarfiit tusagassiutini imaluunniit Facebook-imi ajortumik eqqartorneqaraangata tamanna sulisut aqutsisullu sulerusussusiinik piumassusiinillu sunniisarneq.

2) Kommunimi utoqqaat illuini assigiinngitsuni sulisut taarseraannerisa sukkassusiat qanoq annertutigiva?  

Kommunimi utoqqaat illuisa akornanni sulisut taarseraannerat piffissap ingerlanerani nikerartarpoq. Massakkut Ipparsummi, Utoqqaat Illuanni aamma Puilasunnguani atorfiit affai aalajangersimasunik inuttaqarput affaalu taartaasartunik inuttaqarput. Pingagartumik taartaasartut akornanni taarseraanneq annertuujuvoq. Tasiilami utoqqaat illuanni atorfiit amerlanersaat aalajangersimasunik aalajaatsunik inuttaqarput, atorfiit ataasiakkaat inuttaqanngillat taakkulu taartaasartunik matussuserneqartarput.

3) Nerisassanut missingersuutit qanoq suliffeqarfikkaartumik inississugaappat nerisaqarnermullu aaqqissuussinermut pitsaassusissamik piumasaqaatit suut atuuppat – utoqqaat illuini kiisalu utoqqarnut angerlarsimaffimmiittunut nerisassanik pajutsittartunut ?

Kommunip utoqqaat illuini aamma nerisaqartitsinermi aaqqissuussinermi pitsaassuseq politikkikkut akuerineqartoq malippaa. Utoqqaat illuini najugalinnut aamma innuttaasunut namminerisamik angerlarsimaffimmiittunut, nammineq nerisassiornissaminnik ajornakusoortitsisunut nerisassiorsinnaanngitsunulluunniit eqqortunik inuussutissartalinnik nerisitsisoqartarpoq aggiussisoqartarlunilu. Innuttaasoq immikkut pisariaqartitsippat sukkortunut nerisassat periarfissaapput aamma nerisassat imerpalasut, sullulik atorlugu nerisassat imerpalasut taamatullu nakorsap peqqusinera malillugu immikkut ittunik nerisassat allallu. Utoqqaat illuini najugaqartut ataatsimiitinneqartarput, tassani najugaqartut nerisassanik kissaateqarsinnaapput utoqqaallu illuani nerisassanut pilersaarutinut sunniuteqaqataasinnaapput.

Utoqqaat illuini nerisassanut tunngatillugu sipaarniartoqarsimanngilaq.

Tamatuma saniatigut sapinngisamik Kalaallit Nunaanni nerisassat peqqinnartut tamanut innersuutigineqartut ”nerisassat pillugit siunnersuutit qulit” malinneqartarput, ilaatigut sapaatip akunneranut arlaleriarluni nikerartunik kalaaliminernik innersuussutigineqartut. Kalaaliminernik pissarsiniartarneq – pingaartumik Nuummi – ajornakusoortorujussuuvoq. Utoqqaat illuannut qaammammut ataasiarluni aamma nalliuttuni kalaaliminernik Royal Greenlandip aningaasaliisarnissaa pillugu Utoqqaat Illuannit ulloq 31. maaji 2022-mi  isumaqatigiissuteqarfigivaa.

4) Kommunip siunertatut allaaserisaani kiffartuussinissamut piumasaqaatitut allassimasoq qanoq kommunimit malinneqarpa?

Kiffartuussinissamik piumasaqaatit suliat allaaserineqarneranni utoqqarnut tunngasunut, utoqqaat pillugit politikkimmi aamma utoqqarnut immikkoortumut pilersaarummi atuuttut komminimit malinneqarput. Kommunip utoqqaat pillugit politikkia tulluusimaarutigivarput, kisianni atuutilersinnissaa ajornakusoornartortaqarsimavoq ilaatigut sulisut ilinniarsimasut amigaatigineqarneri pissutigalugu.

5) Angerlarsimaffimmi ikiorteqarnermi kommunip kiffartuussinissamut piumasaqaatai qanoq eqquutsinneqarpat aamma sulisussaaleqisoqarpa?

Kommunimit angerlarsimaffimmi ikiorteqarneq pillugu suliat allaaserineqarnerat atuuttoq malinneqarpoq. Angerlarsimaffimmi ikiorteqarneq ”imminut ikiorsinnaalernissamut ikiuunneq” tunngavigalugu tunniunneqartarpoq, taamaattumillu innuttaasoq sapinngisaanik peqataatinniarneqartarpoq. Suliassanut (eqqiaanermut, pisiniarnermut errorsinermut il.il.) kiisalu inuttut isumassorneqarnermut (imminut eqqiluisaarnissamut, atisalersornermut, perusuersartarfimmiinnermut il.il.) ikiuisoqartarpoq. Kommunimit angerlarsimaffimmi ikiorteqarnermi pitsaassuseq ingerlaavartumik qaffassarneqartarpoq, ilaatigut sulisunik ilinniartitsinikut, suliffissat pitsaanerusumik pilersaarusiorneqarneratigut aamma napparsimalluni sulinngitsoornerit appartinneqarnissaasa pingaartinneqarnerisigut.

Angerlarsimaffimmi ikiorteqarnermi sulisussaaleqisoqannginneruvoq utoqqaat illuinut sanilliullugu. Aamma angerlarsimaffimmi ikiorteqarfimmi sulisut utoqqaat illuini sulisunit 30-t missaannik ikinnerupput. Taartaasartut aatsaat sivisuumik napparsimasoqarneranut imaluunniit suliffinngiffeqarnermut atatillugu atorneqartarput. Taamaattumik piffissani napparsimasoqartillugu angerlarsimaffimmi ikiortit sullitanut tamanut anngussinnaaneq ajorput, taamaattoqartillugulu suliassat pingaarnersiorneqartarput assersuutigalugulu asaaneq kingulliunneqartarpoq allat inuunermut pingaarutillit pineqarnissaat qulakkeerneqarsinnaaqqullugit.

Inussiarnersumik inuulluaqqusillunga
Ejner Grønvold
Suliffeqarnermut Isumaginninnermullu Ingerlatsivimmi pisortaq