Nuummi inuusuttut akornanni nakuuserneq

Nuummi meeqqat inuusuttullu akornanni persuttaasarneq ingasappoq, meeqqat inuusuttullu akornanni persuttaasarneq pillugu Facebookkikkut saqqummiunneqartartut aallaavigissagutsigit. Saqqummersumi kingullermi ippassaq oktobarip 13-anneersumi allaaserineqarpoq, kommunip sunngiffimmi ornittagaataani NUIF-ip silataani inuusuttut ataatsimoortut 40-t nukappiaraq unatarneqartoq isiginnaaginnarsimagaat (akulerunnatik isiginnaaginnarsimasut). Taamatut pisimasoqartalernera ilungersinarsiartuinnarpoq, unitsinneqarnissaanullu tapersersuisariaqarpugut.

Taamaattumik kommunitsinni meeqqat inuusuttullu akornanni persuttaasarnerup anigorniarneqarnissaanut qanorpiaq iliuuseqartoqarniarnersoq ataatsimoortumik allaaserineqarnissaa kissaatigaara. Nalunngilara tv-kkut aammalu SoME aqqutigalugit paasititsiniaasoqartartoq, ilaatigut Nakuusa/UNICEF´aaqqissugaanik. Aamma nalunngilara suliniaqatigiiffiit takkullutik workshoppertitsisartut, sooru Igasa aammalu “sportskultur”-mik taasagaat timersoqatigiiffinnit aaqqissuunneqartartut.

Saaffiginnissut aamma aaqqissuussamik pinaveersaartitsineq pillugu immikkut sammisaqarnissamik atorneqassaaq, tamannali qaqugu ingerlanneqassanersoq suli erseqqissumik paasisaqarfiginngilara.

Asasara Kommunalbestyrelsimut ilaasortaq, Inga Dora G. Markussen (S).

Siullermik apeqqutigisannut qujanarujussuaq.

Ulloq 14 oktobari 2021 “Nuummi inuusuttut akornanni nakuuserneq” pillugu allaffeqarfitsinnut apeqquteqaateqarputit.

Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivimmit ilisimaneqarpoq, Nuummi meeqqat inuusuttullu akornanni persuttaasarneq ajornartorsiutaasoq ilungersunartumik. Innersuussutigalugu, Politiit kisitsisinngorlugu ukiumoortumik nalunaarusiaanni 2021-mi saqqummersumi takuneqarsinnaavoq, ukiunut siuliinut sanilliullugu 2020-p ingerlanerani meeqqat inuusuttullu akornanni nakuusertarnerit ernumaammernartumik amerleriarsimasut. Taamatullu aamma nalunaarutiginninnerit tiguneqartut naapertorlugit ingerlatsivimmit takuneqarsinnaavoq, nukappiaqqat niviarsiaqqallu akornanni peqatigiipilunnikkut pinerlunniartarnerit pisartut amerliartortut. Tassaanerusarlutik inuusuttut inuuniarnikkut ajornartorsiortuneersut, atornerluinermik ajornartorsiutilinnik, timikkut tarnikkullu nakuuserfiusuni ilaannikkullu kinguaassiutitigut peqqarniisaarfiusartunik ilaqutariinneersut. Ilaannikkut pineqartartut tassaapput inuusuttut angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimasut, Isumaginninnermut Aqutsisoqarfiup neqeroorutaani ulloq unnuarlu angerlarsimaffinniittut, inuusuttut pisariaqartitaannut naapertuuttumik immikkut ittumik ikorfartorneqarfiunngitsut. Inuusuttut pinerlunniartartut aamma 2021-mi upernaakkut takussaalersimapput imminut toquttut tulleriiaaginnalernerat, tamanna ingerlatsivimmit assut ernumaammernartinneqarpoq.

Taamatut pisut annertusiartortut aallaavigalugit Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivimmit suliniutinik arlalinnik aallartitsisoqarpoq:

Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartunik pilersitsineq:
Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartut 2021-p aallartinnerani misiligutitut pilersinneqarput. Maannakkut ataavartuunissaa anguniarneqarpoq. Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartut tassaapput inuusuttunik siunnersuisartut Nuup illoqarfiani unnukkut unnuakkullu biilerlutik ujartuisartut, inuusuttunillu angerlarsimaffiinukaassinissamik allamulluunniit toqqissisimaffigisinnaasaannut biiliussinissamik neqeroortartut. Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartut annertuumik suliniuteqarnerat assut ersarittarpoq, pingaartumik sapaatip akunnerata naanerani akissarsiffinniluunniit. Inuusuttut angerlamut biiliunneqarusukkaangamik nammineq sianertarnerat Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartut aamma ilisimaneqaatigaat.

Nuummi ornittakkamik pilersitsineq
2021-imi upernaakkut Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivik Nuummi meeqqanut inuusuttunullu ornittakkamik pilersitsivoq. Meeqqat inuusuttullu, unnukkut aqqusinermiittartut, aammalu inuusuttut illoqarfimmi sumi tamaani majuartarfeqarfinni sinngumasartut pillugit ingerlatsiviup ilisimasai tunngavigalugit ornittagaq pilersinneqarpoq. Aqqusinermiittarneq isumaqarpoq, inuusuttut atornerlunneqarnissamut aarlerinartorsiortartut imaluunniit pinerlunniartalernissamut qaninnerulersarnerat. Ornittagaq inuusuttut eqqissisimaartarfigivaat, toqqissillutik isersimaffigisinnaallugu, aammalu inersimasumik isumaginninnermut tunngasunik ilinniagalimmik oqaloqatiginniffigisinnaallugu. Ornittagaq aammalu Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartut qanimut suleqatigiipput. Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartut inuusuttut angerlarumanngikkaangata ornittakkamut innersuuttarpaat. Aamma inuusuttut ornittakkami unnuisinnaanissaminnut periarfissaqarput.

Kommunalbestyrelsimut ilaasortanut saqqummiussami (suliniutissatut allattorsimaffianni immikkoortoq takuuk), 2022-mut missingersuutissanut aningaasaliissuteqartoqarnissaa siunnersuutigineqarpoq, Nuussuarmi meeqqat inuusuttullu ornittagassaannik pilersitseqqinnissamut atugassanik, tamaani ajornartorsiuteqartoqarmat inuusuttorpassuillu najugaqarfigalugu.

Nuummi Meeqqanut Inuusuttunullu Pinerlutsaaliuinermut Suleqatigiissitamik pilersitsineq:
Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsiviup 2021-mi pisortatigoortumik oqartussaasuni suleqatigiinnermi Kalaallit Nunaanni Politiit suleqatigilerpai. Tassani tunuliaqutaatigut siunertarineqarpoq, meeqqat inuusuttullu akornanni pinerlunniartarnerit sakkortusiartunnginnerini pitsaaliuinissaq. Taamaattumik matumani isumaginninnermi ikorfartuinerit pinerlutsaaliuinerillu akuleriissillugit suliniuteqartoqarpoq. Suliassartai eqqarsaatigalugit suleqatigiinneq ima ingerlasarpoq politiit aammalu meeqqanut ilaqutariinnullu ingerlatsiviup akornanni qaammammut ataasiarluni ataatsimeeqatigiittarneq. Ataatsimeeqatigiinnermi suliani inummut tunngasuni aalajangersimasuni inatsisit pioreersut iluanni najoqqutassat naapertorlugit qaammammut ataasiarluni ataatsimeeqatigiittarnikkut, paasissutissanik paarlaasseqatigiittoqartarlunilu ingerlatitseqqiisoqartarpoq. Matumani pineqarsinnaapput inuusuttut pinerlunniareersimasut, imaluunniit inuusuttut pinerlunniartalernissamut aallartinnialersut. Suliaq aalajangersimasoq apeqqutaalluni, meeqqap atuarfianeersut, meeqqap tapersersortai, meeqqap ulloq unnuarlu najugaqarfianeersut (meeraq angerlarsimaffiup avataanut inissinneqarsimatillugu) peqqinnissaqarfillu peqataasarput. Ataatsimeeqatigiinnermi aalajangerneqarsinnaavoq, meeraq pillugu suliniuteqartussanik pilersitsisoqassanersoq, sullissisut angajoqqaatullu oqartussaassuseqartut suleqatigalugit meeraq ataaseq pillugu arlaleriarluni ataatsimeeqatigiittoqartarluni. Meeqqanut Inuusuttunullu Pinerlutsaaliuinermut Suleqatigiissitap suliaasa allaaserineqarnera ilanngunneqarpoq.

Nuummi inuusuttut pinerlunniartartut ukkataralugit oqartussaasut assigiinngitsut akornanni suleqatigiissitaliorneq:
Nuummi inuusuttut pinerlunniartartut ajornartorsiutigineqaleraluttuinnarnerat pissutigalugu, Kommuneqarfik Sermersuumi Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivik siuttoralugu 2021-imi marsimi oqartussaasut akimorlugit suleqatigiissitamik pilersitsisoqarpoq. Suleqatigiissitami ilaasortaapput kommunimi pineqartunik sullissisut, innuttaasut aammalu inuussutissarsiuteqartuneersut. Tassani siunertarineqarpoq, pinerlunniartarnermi ajornartorsiutit qanoq ililluni anigorniarneqassanersut pillugit aaqqiissutissanik siunnersuutitalimmik kommunalbestyrelsimut ilaasortanut suliniutit allattorsimaffiannik suliaqarnissaq. Suliniutini pisariaqarpoq, oqartussaasut akimorlugit aaqqiissutissanik ammasumillu eqqartuinissamut eqqarsaateqarnissaq. Saqqummiussami politikerit isummerfigisassaattut aaqqiissutissatut makkua siunnersuutigineqarput:

• Nuussuarmi najukkami meeqqanut inuusuttunullu ornittakkamik allamik pilersitsineq.
• Angallannermi periarfissat pitsaanerusut, matumani pingaartillugu bussinik ingerlatsineq isiginiarneqassaaq.
• Nuussuup illoqarfiup immikkoortuatut ataatsimut isigalugu pitsanngorsarneqarnera, tassani illoqarfimmik pilersaarusiorneq tamaanilu inuussutissarsiornermik ingerlatsisut pingaartillugit ukkatarineqassapput.
• Silami illullu iluani sunngiffimmi sammisassaqartitsivinnik pilersitsineq.
• Nuussuarmi meeqqanut inersimasunullu ammasumik siunnersuisarfimmik pilersitsineq.
• Toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartunik aaqqissuussatut aalajangersimasutut pilersitsineq, aalajangersimasunik aningaasalersorneqartunik.
• Inuusuttunut siunnersuisut aqqusinermi ujartuillutik angalaartartut pitsaanerusumik akissarsiaqartinneqarnerat.
• Meeqqanut silami sammisassaqartitsivinnik pilersitsineq.

Saqqummiussassaq Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsiviup ataatsimiititamut oqaluuserisassanngortinneqarpoq. Suliniutit, Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivimmi taamaallaat aallartinneqarsinnaasut 2022-mut missingersuutissanut aningaasaliiffigineqarnissaat qinnuteqaatigineqarpoq.

2022-mut missingersuutinut siunnersuut: Inuusuttunik sullissiviup pinerluttaalisitsinermut suliniutai:
Inuusuttut aqqusinermi ajornartorsiortitsisut amerlasuutigut inuusuttuupput ilaqutariinni atugarliorfiusuni atornerluiffiusuneersut, timikkut persuttaanerit, ilaatigut kinguaassiutitigut nakuuserneq taakkunanilu ulluinnarsiutaasarput. Amerlasuutigut inuusuttut kiserliortut tassa pineqarput, tarnikkut eqqarsartaatsikkullu sanngiitsut. Pingaartumik inuusuttut 15-17-inik ukiullit aqqusinermi ajornartorsiortitsisarput. Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivimmi inuusuttunut taakkununnga suliniutit Inuusuttunik Sullissiviup ataani amerlasuutigut ingerlanneqartarput.

Kalaallit Nunaanni Politiit peqatigalugit Nuummi Inuusuttunik Sullissivik pinerluttaalisitsinermut suliniutissanik ineriartortitsivoq. Siunertarineqarpoq unnunnerani unnuaaneranilu inuusuttut amerlanerusut tapersersorneqarnissaat, kiisalu inuusuttunut aalerinartumiittunut misigissutsimikkut immerneqartunik sunnertiffigisaat pillugu iliuuseqarfiginissaannik ikiuinissaq. Peqatigitillugu suliniutigineqartut inuusuttunik aarlerinartumi inissisimasunik amerlanerusunik nutaanik peqqinnartunik inuusuttut nukissallit akornannut akuliutsitsissapput, inuusuttut tarrarsorfigisinnaasaanni. Tamanna suliniutit sisamat aqqusaarlugit pissaaq:

– “Agression Replacement Training”-ip iluani qitiusumik suleqataasunik ilinniartitsineq
– Ornittakkamik aalajangersimasumillu aaqqiissutitut toqqissisimanissaq pillugu angalaaqatigiittartunik pilersitsineq
– Sumiiffimmi inuiaqatigiinnut akulerutsitseqqiineq soorlu sunngiffimmi sammisassanut peqataatitsilluni, inuusuttut peqatiminnut nukissalinnut tarrarsorsinnaanngorlugit.
– Katsorsaanernik sivisunerusunik ingerlatsineq

2022-mut missingersuutini aningaasaliisoqartuuppat, suliniutissat piviusunngortinneqarsinnaapput.

2022-mut missingersuutinut siunnersuut: Aanngajaarniutinik aalakoorniutinillu pinngitsuuisinnaajunnaartunut ulloq unnuarlu paaqqinniffimmik pilersitsineq:
Inuusuttut aarlerinartumiittut taaneqareersut amerlasuut aamma aanngajaarniutinik aalakoorniutinillu pinngitsuuisinnaannginnermik pigisaqarput. Misilittakkanit takutinneqarpoq aanngajaarniutinik aalakoorniutinillu pinngitsuuisinnaannginnerup pinerlunniartarneq amerlasuutigut nassatarisaraa. Inuusuttut uani pineqartut taakkuugajupput peqqinnissaqarfiup, politiit, angajoqqaarsiat allalluunniit ulloq unnuarlu paaqqinnittarfinni pioreersuni inissaqartinneqanngitsut. Nutaamik ulloq unnuarlu paaqqinnittarfimmik pilersitsinikkut, Nuup Kangerluani inissisimasumik, sullitanut taakkununnga, pingaartumillu inuusuttunut aarlerinartumi inissisimasunut, katsorsaanermik neqerooruteqartoqarsinnaalissaaq.

Missingersuutini kissaatigisaq pineqartoq tassaavoq, meeqqanut inuusuttunullu 9 aamma 18-it akornanni ukiulinnut ulloq unnuarlu paaqqinnittarfimmik, 8-nut inissalimmik, pilersitsinissaq.
2022-mut missingersuutini aningaasaliissuteqartoqarpat, ulloq unnuarlu paaqqinnittarfik piviusunngortinneqarsinnaavoq.

Inerniliineq:
Qulaani suliniutiginiarneqartut siunnersuutillu pillugit Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivimmit neriuutigineqarpoq taakku sunniutaasigut soorlu inuusuttut pinerlunniartalersimasut pinerlunniartarnermik unitsitsinerinik, inuusuttullu ikinnerusut pinerlunniartarnerinik takussutissaqarsinnaalissasoq. Taamaattorli inuusuttut pinerlunniartartut ilaasa ikiorsiissutissatut neqeroorutigineqarsinnaasut pigineqareersut allallu pitsaaliutaasinnaasut atorlugit ikiorneqarsinnaanngitsunik annertoorujussuarmik ajornartorsiuteqartarnerisa eqqumaffiginissaa pingaaruteqarluinnarpoq. Uani Naalakkersuisunit ulloq unnuarlu paaqqinnittarfimmik isumannaatsumik, inuusuttunut taakkununnga sullinniakkanut katsorsaanermik naleqquttunik pisariaqartitaannik neqeroorutitalimmik pilersitsisoqarnissaanik pingaartitsisoqarnissaa pingaarluinnartuuvoq.

Peqatigitillugu Kommuneqarfik Sermersooq ingerlaavartumik inuusuttunut aarlerinartumik inissisimasunut neqeroorutinik nutaanik, inuusuttut ilorraap tungaanut iluaqutigisinnaasaannik pilersitsinissaminut akisussaaffeqarpoq.

Inussiarnersumik

Martha Lund Olsen
Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ingerlatsivimmi pisortaq