Innuttaasunut

Sooq atugarliortut meeqqallu pilliutaassappat?

Paasissutissaq qangarnissaq

Akit, ammasarfiit, malittarisassallu il.il. uani saqqummiunneqartut qanganitsersimasinnaapput.

Kommuneqarfik Sermersuumi Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ataatsimiititamit suliarineqartoq

Kommuneqarfik Sermersuumi ilaqutariinnut sullissiviit meeqqanut inuuniarnermikkut ajornartorsiuteqartunut ilaqutaasunullu toqqissisimasumik atugassaqartitsineq sulissutigineqarpoq. Taakkunani meeqqanut ilaqutaasunullu immikkut pisariaqartitsisunut tapersersuisoqartarpoq ikiuisoqartarlunilu.  Meeqqat sakkortuumik misigisaqarsimasut pineqarput, taakku inuunerat ajunngitsumik ingerlariaqqinnissaat pillugu immikkuullarissumik tapersersorneqartariaqarput. Imaassinnaavoq ilaqutariit ilitsersorneqarnissamik pisariaqartitsisut.  Ilaqutariinnik sullissivinni ikiuineq imaaliallaannaq ilaqutariinnut ingerlalluartunut atorneqarsinnaaneq ajorpoq.  Ilaqutariit nalinginnaasut peqqissumik inuuneqartut tarnikkut perorsaanikkulluunniit ikiorneqarnissaq allatulli pisariaqartinngilaat.  Ilaqutariit nalinginnaasut peqqissumik inuuneqartut ilaqutariittut ajunnginnermik inuuneqarnissaq pillugu ilitsersorneqarnissaq pisariaqartinngilaat.  Ilaqutariit ajunngitsumik inuuneqartut nalinginnaasumik inuuneqarput.

Naalakkersuisunit tusarniaaneq aallartitaq ilaatigut imaqarpoq siunnersuummik ilaqutariinnut  0-18-inik ukiulinnik meerartalinnut tamanut suliniutit arlallit pilersaarutaassasut.  Anguniagaq tassaavoq meeqqat 0-18-inik ukioqartut tamarmik ukiumut ataasiarlutik suliatigut ilinniarsimasumit misissorneqartarnissaat. Angusaqarluarniarluni takorluugaavoq aamma anguniarlugu tamatta kissaatigaarput.

Tusarniaanermi aamma takuneqarsinnaavoq Naalakkersuisut kissaatigigaat Meeqqanut Ilaqutariinnullu Sullissiviit ilaqutariinnut tamanut atuuttumik saaffiginnissuteqassasut,  angajoqqaanut meeqqanullu tamanut neqeroorutit nalinginnaasut tunngassasut neqeroorutillu nalinginnaasut pinaveersaartitsinermut tunngasuussasut aammali ilaqutariinnut atugarliortunut katsorsaanermut tunngassasut.

Naalakkersuisut tusarniaanermi saqqummiussaata anguniagaa iluaraarput. Ajoraluartumilli anguniagaasoq annertooq isornartortaqartipparput, pissutigalugu ilaqutariinnut atugarliortunut meeqqanullu pisariaqartitsinernut pilliutaanissaa pillugu.

Ilaatigut misilittakkanit ilisimasaqarpugut  Naalakkersuisut namminneq suliniutaat MANU eqqaaginnarsinnaavarput, tassa neqeroorutit ilaqutariinnut tamanut tunngasuugaangata ilaqutariit inuuniarnermikkut ajornartorsiortut neqeroorutinut taakkununnga annikinnermik atuisartut.  Soorunalimi patsisit arlaqarsinnaapput kisianni tassa ilimagaarput amerlanertigut ilaqutariit inuuniarnermikkut ajornartorsiuteqartut ilaqutariinnut ajunngitsumik inuuneqartunut assersuunneqarnissartik kissaatiginngikkaat, misigissutsinik nuanniitsunik qaffakaatitsisarnerat pillugit.

Maannakkorpiaq ilaqutariinnit 93-inik kommunimi neqeroorut siusinaarluni ikiuineq atorneqarpoq.  Suliniutaavoq sullitanut immikkuullarissunut tunngasoq, suliniullu immikkut sullitanut sammisuuvoq naammassisaqarnermillu pilersitsiniarnissaq anguniagaalluni – tassa ilaqutariinnut immikkut tapersersortariaqartunut ikiorneqartariaqartunullu tunngasoq. Sulisut suliassamik akisussaasut sullitanut taakkununngarpiaq tunngasunut ilisimasaqarluartuupput peqqinnissaqarfillu qanimut suleqatigalugu iluarsartuunneqarpoq.

Nuummi Ilaqutariinnut Sullissivimmiit ilaqutariit 47-t 95-inik meerartallit tapersersorneqarlutillu ikiorneqarput.  Ilaqutariinnut Sullissiviit tamanut ammaanneqaraluarpata ernumassutigaarput taama ilaqutariit assigiinngitsigisut kiffartuunneqalissappata kingunerissagaa katsorsaanerit ataqatigiikkunnaarnissaat – ikiorneqartariaqartuniit ajunngitsumik inuuneqartunut. 
Ilaqutariit Sullissiviit tamanut ammarneqaraluarpata ernumassutigaarput sulisut allatut ajornartumik pisariaqartitsisuinnarnut ikiuuttalernissaat – ilaqutariinnullu ikiortariaqartunut pisariaqartitsisunut pitsaasumik katsorsaasinnaajunnaarnissaat. 
Ilaqutariinnut sullissiviit tamanut ammarneqassagaluarpata katsorsarneqartut naammassisartullu ikilinissaat ernumassutigaarput.

Suliassaqarfimmi, ilaatigut FN-imiit annertuumik malinnaaffigineqartumik, pitsaasunik angusaqassagutta suliniuteqarnermi anguniagaq erseqqissartariaqarparput. Ilaqutariinnut sullissiviit suliniutillu pioreersut tamanut neqeroorutinngortinneqarpata ilaqutariit meeqqallu inuuniarnermikkut ajornartorsiutillit pilliutigineqassapput – Nalaakkersuisunullu eqqaasissutigilaartigu tamanna meeqqanut inuunermi sinneranut nalaataqarnerlunnermikkut kingunerlutitsinikunut pilliutaammat annertooq.

Isumaginninnikkut Aqutsisoqarfik kommunit suliassanik sullinnerannik, meeqqanut inuusuttunullu kinguaassiutitigut kannguttaatsuliorfigineqarnikunut kiisalu inersimasunut meeraanerminit kinguaassiutitigut kannguttaatsuliorfigineqarsimanermi kingunipilutsitsisunut ikiorsiiniarluni katsorsaanernik neqerooruteqarnikkut aningaasaliisareernikuupput.  2020-mut Aningaasaqarnermut Inatsit naleqqiukkutsigu takusinnaavarput aningaasaliissutit taakkua ikilerujussuarneqarsimasut Paarisa ikiorserniarlugu.  Kommunit meeqqanut inuuniarnermikkut ajornartorsiuteqartunut ikiuiniarnerini tapersiinani peqqinnerulernissamut suliniuteqarneq aqutsisoqarfimmiit aallartisarneqalerpoq.

Peqqinnissaqarfiup pitsanngorsarnissaa anguniarlugu meeqqat kinguaasiutitigut kannguttaatsuliorfigitittuarnissaanik imaluunniit nalaataqarnerlunnermikkut kinguneqapilutsitsisunik katsorsaaniarnerup ajornerulernissaa naapertuutinngilluinnartutut isigaarput.  Neriuppugullu Naalakkersuisup Martha Abelsenip taamatut isumaqanngitsoq.

Siunniussaqarluarnikkut pitsaasumik angusaqartoqarsinnaanera upperaarput. Tamannalu ilaqutariinnut inuuniarnermikkut ajornartorsiuteqartunut aningaasaliinikkut sulisussaqartitsinikkullu anguneqassaaq taamaasilluni meeqqat ilaqutariinnit taakkunaneersut toqqissillutik pilluarlutillu peroriartorniassammata.

Naalakkersuisut ilaqutariit assigiinngitsut ikiorneqarnissaanut anguniagaqarnerat isumaqatigaarput. Naalakkersuisulli suleriuusiginiagaat piviusorsiunngilluinnarnera nassuerutigisariaqarparput.  Ilaqutariinnut sullissiviit ilaqutariinnut meeqqanullu inuuniarnermikkut ajornartorsiuteqartunut pitsaasumik sullissisarnerat suliassaqarnerulernikkut pitsaassutsimik allanngortoqannginnissaanik isiginninniarneq piviusorsiunngilluinnarmat.  Piviusorsiunngilluinnarpoq ilaqutariinnut sullissivinni anguniagalimmik suliniuteqarnerup sullitat assigiinngissitaarnerulerneri peqqutaalluni pitsaasumik angusaqarnissap qulakkeerneqarsinnaaneranik isiginninneq.  Piviusorsiunngilluinnarpoq, Ilaqutariinnut sullissiviit isumaginninnikkut suliassaqarfimmi aningaasatigut ikililiiffineqarnerisa kingorna anguniagaasa allannguuteqannginnissaanik isiginninneq.

Naalakkersuisut siunnersuutaali piviusunngortinneqassappat, meeqqat ilaqutariillu inuuniarnermikkut ajornartorsiutillit pilliuteqarnissaat qularineqassanngilaq.

 

 

Kommuneqarfik Sermersuumi Meeqqanut Ilaqutariinnullu Ataatsimiititaq, Uju Petersen, Rasmine Geisler, Inge Olsvig Brandt, Knud Mathiassen & Ane Egede Mathæussen.