Sanaartugassat suulluunniit Nuup avataaniittut suliat killiffiat qanoq inissisimava?

Asasara Kommunalbestyrelsimut ilaasortaq, Dorthe-Marie Mogensen-Fontain (S)

Siullermik apeqqutigisannut qujanarujussuaq.

Ulloq 16. oktobari 2022 allaffeqarfimmut imaattumik apeqquteqarputit “Sanaartugassat suulluunniit Nuup avataaniittut suliat killiffiat qanoq inissisimava?”.

Apeqqutit imaattoq Suliffeqarfimmut Kiffartuussivimmit tiguneqarpoq: “Sanaartugassat suulluunniit Nuup avataaniittut suliat killiffiat qanoq inissisimava?”.

Sanaartugassat pilersaarutaasut Nuup avataaniittut killiffii imaattut saqqummiutissavagut. Akissuteqaammi ataaniittumi arlaleriarlutumik angalaqatigiit taaneqartarput. Angalaqatigiit tassaapput sanasut maskiinallu, ESANIp angallataani ilaasartut, periarfissaqaraangat nunaqarfinni suliassanik suliaqariartortut, tassami nunaqarfinni suliassat suliarinissaannut aallaaviatigut sulisussaqaranilu atortussaqartoqarneq ajormat. Angalaqatigiit killilimmik pisinnaasaat amerlasuutigut killiliingaatsiartarpoq.

 

Nunaqarfiit siuarsarneqarnissaannut pilersaarut – Immikkoortumut pilersaarut

Pilersaarummi pineqarluni, nunaqarfiit inerisarnissaat pillugit pilersaarut politikikkut akuerisaq malillugu Kommuneqarfik Sermersuumi kitaani kangianilu nunaqarfinni ingerlatsinermut sanaartornermullu pilersaarutinut tunngasut.

Suliassat allattorneqartarput ukiunullu tulliuttunut tunngasuni ukiut tamaasa aningaasaliissutini missingersuutit akuerisat iluaniittut nunaqarfinni ataasiakkaani suliarineqartussat immikkuualuttut ilanngullugit allattorneqartarput. Suliassat tassaasarput nutaanik aqqusinniornerit, saliisarneq, illunik inigineqanngitsunik isaterineq aammalu suliffeqarfinnik siuarsaaneq kiisalu kulturimut tunngasunik illuliortiternerit.

2022-mut pilersaartutit akuersissutigineqartut suliarineqarput.

• Arsuk Aqqusinernik iluarsaassineq. Angalaqatigiit akissuteqaatissaat utaqqineqarpoq.
• Arsuk Katersortarfiup B-891-p nutarterneqarnissaa. Suliassap neqerooruteqartitsissutaanissaanut nalunaarsornissaa amigaataavoq. Suliassaq Aserfallatsaaliuinissamut Pilersaarutaasunut Piffissaliussamut nuunneqarpoq, 2023-milu neqeroortitsisoqassaaq.
• Qeqertarsuatsiaat Multibane. Missingersuutinut neqerooruteqartoqarnissaa amigaataavoq. Ikkussuineq ingerlanneqarpoq naatsorsuutigineqarporlu 2022-mi naammassineqassasoq
• Qeqertarsuatsiaani arsaattarfiup allineqarnissaa. Ivigaaraasanik qalliusigaq naatsorsuutigineqarpoq 2023-mi naammassineqassasoq, tassunga
• Kapisillit Aqqusinernik iluarsaassineq. Angalaqatigiit akissuteqaatissaat utaqqineqarpoq.
• Isertoq katersortarfiup nutarternissaa. Suliassaq ingerlanneqarpoq, kisianni oquk aammalu kiassaateqarfiani sermertoorsimaneq pissutaallutik suliassartaa annertunerulerpoq. 2022-p naanerani naammassissasoq naatsorsuutigineqarpoq.
• Kulusuk Aqqusinernik iluarsaassineq. Angalaqatigiit akissuteqaatissaat utaqqineqarpoq.
• Tiilerilaaq Aqqusinernik iluarsaassineq. Angalaqatigiit akissuteqaatissaat utaqqineqarpoq.
• Kuummiit Utoqqaat ornittagassaat. Illu sorliussanersoq akissuteqartoqarnissaa utaqqineqarpoq aammalu neqerooruteqartitsinissamut nalunaarsornissaa. 2023-mi naammassineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq
• Sermiligaaq Aqqusinernik iluarsaassineq. Angalaqatigiit akissuteqaatissaat utaqqineqarpoq.
• Sermiligaaq Iliveqarfimmik ungaluliineq. Ingerlavoq. Iliveqarfittaaq naammassereerpoq, iliveqarfitoqarlu napasunik ungalulerneqanngilaq.

 

Sinerissap qanittuani aalisarneq pillugu immikkoortumut pilersaarut

Kommuneqarfik Sermersuup aalisartut piniartullu peqatigiiffii aamma illoqarfinni nunaqarfinnilu kiisalu najukkami innuttaasut suleqatigalugit “Sinerissap qanittuani aalisarneq – umiatsiaararsorluni aalisarnermi atortut tunngaviusut pillugit immikkoortumut pilersaarut” suliarivaa.

Qulaani taaneqartoq immikkoortumut pilersaarut, kommunimi illoqarfinni nunaqarfinnilu aalisarnerup annertusarnissaanik, inuussutissarsiuteqartunut iluaqutaasumik, tunngaveqarpoq. Pilersaarutit, sanaartugassanut kontumiittut, aallartinneqartassapput immikkoortumut pilersaarummi suliniutissatut tulleriiaarsimaneri tunngavigalugit.

2022-p naalernerani suleqatigiinnik pilersitsisoqassaaq, kommunimi qinikkat, Namminersorlutik Oqartussat sinniisut kiisalu najukkami peqatigiiffiit peqataaffigisassaat.

2022-mut pilersaartutit akuersissutigineqartut suliarineqarput.

• Najugaqarfinni tamani: Aalisartarfinnik saliineq (Aalisartut namminneq suliarissavaat)
• Najugaqarfinni tamani: Illuaqqanik nutarterineq, 2022-mi marluk
• Paamiut: Kongebromik iluarsaassineq naammassineqarpoq.
• Paamiut: Puttasunik marlunnik pilersitsinissaq suliarineqarpoq
• Nuuk: Kangerlukasik Avannarlermi puttasunik marlunnik pilersitsineq suliarineqarpoq.
• Sermiligaaq: Puttasumik ataatsimik pilersitsineq. Inissiffissaa aalajangiiffigineqanngitsoq.
• Ittoqqortoormiit: Kranimik nutaamik aggiussineq ikkussuinerlu ingerlanneqarpoq. 2023-mut kinguartinneqarpoq, tunngavissaata nigalissaa aggiunneqarsimanngimmat.
• Ittoqqortoormiit: Umiatsialivimmik pilersitsineq. 2022-mi sanaartorneqassaaq.

Namminersorlutik Oqartussanit aningaasaleeqatigiinnissaq/tapiissuteqarnissaq utaqqineqarpoq.

 

Paamiuni neqitsersuisarfik qalulerivillu nutaaq

Sanaartugassatut pilersaarut una pineqartoq Paamiuni nutaamik neqitsersuisarfimmik qalulerivimmillu pilersitsinissaq, illumi ataatsimi suliarineqarnissaannut tunngasuuvoq. Aaqqiissutaasinnaasumik atuinissamut siunnersuummik peqareerpoq.

Misissueqqaarnissat aallartinneqarput naammassinissaanullu aningaasaliissutit 2023-mut immikkoortinneqarput.

 

Tasiilami Utoqqaat Illuat nutaaq

Sanaartornermut pilersaarut una Tasiilami utoqqaat illuannik nutaamik pilersitsinissamut tunngassuteqarpoq. Pilersaarutip napparsimmavimmut atasussanngorlugu sanaartorneqarnissaa, taamalu Peqqinnissaqarfimmiullu sunneeqatigiissinnaaneq periarfissiissutigineqarnissaa, naatsorsuutaavoq. Pilersaarusiorneqarnissaanut siunnersuut siulleq 2021-mi junimi ullulerneqarsimasoq piareersimavoq.

Pilersaarummi Namminersorlutik Oqartussat 50%-inik aningaasaleeqataasussatut naatsorsuutigineqartut suleqatigineqarput.

2023-mut misissueqqaarnerit aallartinneqarput naammassinissaanullu aningaasaliissutit 2026-mut immikkoortinneqarput.

 

Ittoqqortoormiini Utoqqaat najugaqatigiiffiat

Sanaartugassatut pilersaarut una pineqartoq utoqqaat najugaqatigiiffianik pioreersumik allilerinissamut  tunngasuuvoq. Alliliinissamut pilersaarummut pilersaarutitut siunnersuut pigineqarpoq.

Sanaartugassaq aallartinneqarpoq naatsorsuutigineqarporlu 2023-mi neqeroortitsisoqassasoq.

 

Paamiut pillugit tamakkiisumik pilersaarut

Pilersaarut una Paamiuni illoqarfimmi pitsanngorsaanermut tunngavoq, politikkikkut akuersissutaasimasoq ”Helhedsplan for Paamiut – Pillugit Pilersaarut Tamakkiisoq” aallaavigineqarluni.

Tamakkiisumik pilersaarut Paamiuni illoqarfiup kusassarneqarnissaanik siunertaqartumik innuttaasut suliniutissatut kissaatinik akuutinnerisigut suliaavoq.

2022-mi aningaasat atorneqanngitsut qinnutigineqarput 2023-mut nuunneqassasut sanaartugassat kinguartitat naammassinissaannut.

Ukioq missingersuusiorfik 2023-p kingorna tamakkiisumik pilersaarut nalilersorneqassaaq imaluunniit nutarterneqassaaq.

2022-mut pilersaarutit:

• Aqqusinernik qullilersuineq. Suliniut suliarinnittussarsiuunneqarpoq 2023-milu naammassineqassalluni
• Arsaattarfimmik qullilersuineq. Suliniut 2022-mi neqerooruteqartitisissutigineqarpoq neqeroortoqarnanilu. 2023-mi neqerooruteqartitsisoqaqqissaaq.
• Taseqqamik qeerlutuulimmik pilersitsineq. Meeqqanut Ilaqutariinnullu Sullissivik 2022-mi suliarineqartussanngorlugu inniminniissutigineqarpoq.
• Aqqusineeqqat 600 meterit² qallersornissaannut inniminniisoqarpoq.
• Kivitsisut angallattagaq Alpen. 2022-mi pisiarineqassaaq 2023-milu ikkussuunneqassalluni.
• Pinnguartarfiup ikkussuunnissaanut inniminniisoqareerpoq.

 

Attaveqarnermut sanaartorfissagissaanermullu aningaasaliissutit

Tasiilap eqqaani 30A11-mi sanaartorfissagissaaneq ingerlanneqarpoq 2022-milu naammassineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

Nuup avataani tulliuttumi pilersaarutit 2023-mi ukiunilu missingersuusiorfinni tulliuttuni suliarineqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq:

• Tasiilami asfaltilersuinerit. Tasiilami asfaltilersuinissamik aallartitsinissamut aningaasartuutit annertummata 2022-mut missingersuutini asfaltilersuinissamut aningaasartuutit atorlugit naammaginartumik angusaqartoqarsinnaanngimmat suliassaq 2023-mut kinguartinneqarpoq,
• Tasiilami kuuk sinerlugu aqqusineq nutaaq.
• Naasuliartarpimmut nalaani kuuffissualersuineq (immikkoortup ilaa 30A4), Tasiilaq.

 

Imikoorneq pillugu pilersaarut, Ataatsimut

Pilersaarut una pilersaarutinut imikoorneq pillugu pilersaarummi anguniakkanik qulakkeerinnittussanut tunngassuteqarpoq. Anguniarneqartut tassaapput imikoorutip eqqiluitsumik avatangiisinullu illersorsinnaasumik iginneqartarnissaa.

Tulliuttumi pilersaarutit 2023-mi ukiunilu missingersuusiorfiusuni tulliuttuni Nuup avataani suliarineqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq:

• Tasiilami Paamiunilu anartarfiit imaannik igitsisarnerup ikinnerpaaffianiitilernissaa
• Kommunimi spandinik atuinerup pitsanngorsarneqarnissaa, misiligutit pitsaasumik takussutissaqarpata, siullermik Kapisilinni.

 

Isaterineq iluarsaassinerlu Kangilinnguit/Grønnedal

Pilersaarutit tulliuttut suliarineqarnissai pilersaarutaapput.

Kommunip illuutaanik ataatsimik ingitserineq

Kangilinnguani ikuallaasarfiup pioreersup halitaata Arsummut nuunnissaa. Suliassaq pilersaarusiorneqareerpoq.

Qanoq annertutigisumik torersaasoqarnissaanik politikikkkut aalajangertoqarpat suliassat makkua suliarineqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq.

 

Tunumi nunaqarfinni tallimani nutarterineq/isaterineq

Sanaartugassatut pilersaarut una Tasiilami Tunumilu nunaqarfinni tallimaasuni, tassa Kulusuk, Kuummiit, Isertoq, Sermiligaaq aamma Tiilerilaaq, illunik inuerussimasunik isaterineq pineqarpoq. Kulusummi isaterineq immikkoortoq 1 naammassivoq, 2025-mi immikkoortoq tulleq ingerlanneqassaaq. Namminersorlutik Oqartussat nunaqarfinni BSU-p illuutaanik utertitsinissanut suliariuannittussarsiuussinissamut peqataanissartik kissaatigaat. Sermiligaami illut pingasut, inuinnaap pigisaa ataaseq, BSU-p pigisaa ataaseq Kommunillu pigisaa ataaseq 2023-mi isaterneqassapput.

Tiilerilaami, Isertumi Sermiligaamilu illut isateriaannaat piginnittuiinik paasiniaaneq ingerlanneqarpoq. Oqartussanik suleqateqarnermi kiisalu neqeroortitsinermi paasissutissanik naleqqussaanermut akuupput.

 

Nunaqarfinni Ittoqqortoormiinilu saliinissaq

Pilersaarummi Tunumi illunik isaterineq ilaavoq. Tunumi illunik isaterinermit igitat avatangiiseq eqqarsaatigalugu eqqortumik suliarineqarnissaannut pilersaarut qulakkeerinnissaaq, taakkulu Nuummut imaatigut angallanneqassapput tassani eqqakkat eqqortumik suliarineqassammata, aamma ikuallaaneq umiarsuarmillu nassiussineq ilanngullugit. 2022-mi Ittoqqortoormiit, Sermiligaaq aamma Kulusummi naammassineqarput.

 

Tasiilami illukunik isaterineq

Matumani pilersaarummi Tasiilami illunik isateriaannarnik isaterinissaq pineqarpoq. Piffissami matumani Tasiilami B-1000 pillugu suliariumannittussarsiuussinermut atortut suliarineqarput.

Neqerooruteqartitsinermullu atortut suliarineqarput 2023-llu aallartinnerani naatsorsuutigineqarpoq neqeroortitsisoqassasoq.

 

Tigooraavik aamma materielgård, Paamiut

Sanaartugassatut pilersaarut una Kommuneqarfik Sermersuumi Paamiuni tigooraaviup materialegårdillu pitsanngorsarnissaannut tunngavoq. Sanaartugassamut takussutissiaqarpoq aningaasanillu missingersuuteqarpoq. Pilersaarusiorneq neqerooruteqarnermullu atortut suliarineqarput.

Pilersaarut naatsorsuutigineqarpoq 2023-mi neqerooruteqartitsissutigineqassasoq.

 

Arsummi kommunip maskiinaataanut multihali

Sanaartugassatut pilersaarut Arsummi kommunip entreprenøriata maskiinaataanut nutaamik hal-iliornissamut tunngavoq.

Pilersaarut misissorneqaqqaassaaq 2023-mullu aningaasaliissutit immikkoortinneqarput.

 

Qeqertarsuatsiaani arsaattarfik

Matumani pineqartoq tassaavoq Qeqertarsuatsiaani arsaattarfiup qallersorneqarnerata inaarneqarnissaa kiisalu kingorna arsaattarfiup ivigaaraasalersorneqarnissaa. Suliarinninneq siulleq najukkami entreprenørinit naammassineqarpoq.

Ivigaaraasalersuinermi aningaasaliissutissat 2023-mut immikkoortinneqarput.

 

Tunumi Internet pitsaanerusoq

Sanaartugassatut pilersaarummi uani pineqarluni Tunumi internetimik pitsanngorsaaneq, Tusass suleqatigalugu tamanna pissaaq. Pilersaarummik aqutsineq pitsanngorsaatissanullu pilersaarusiorneq Tusass-imit isumagineqarput.

 

Tasiilami umiarsualiviup iluata itinerulersinnissaa

Siunnersuisumit pilersaarutip nassuiaatitaa inaarsarneqarpoq aamma neqerooruteqartitsinermut atortussat suliarineqarput. VVM-imik misissueqqaartoqassanersoq Namminersorlutik Oqartussanit misissorneqarpoq.

 

Tasiilami puttasut nutaat pingasut

Puttasut nutaat pingasut pisiarineqareerput Tasiilamullu apuutereerlutik.

Avannaata tungaani umiarsualiviup iluata itinerulersinnissaa mallinullu assiaqusersornissaa utaqqineqarpoq.

Suliassaq 2023-mi suliarineqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

 

Ittoqqortoormiini betonimik aqqusinniorneq kuuffilersuinerlu

Pilersaarummi pineqarput Ittoqqortoormiini attaveqaasersuutinik pitsanngorsaasoqarnissaa, aqqusinerni pioreersuni betonimik aqqusinniornikkut aammalu aqqusinniornermut atatillugu kussiniliortoqarnissaanut atatillugu.

Ukiumut aningaasaliissutit malillugit suliaq immikkoortukkuutaarlugu ingerlanneqarpoq.

 

Paamiuni ikaartarfissuup pioreersup nutarterneqarnissaa

Matoqqasumik neqerooruteqarnissamut nassuiaat suliarineqarpoq. Missiliuusiornerini akigitaq takkuttoq missingersuutinik qaangiivoq. 2022-mi qulakkeerinnittoqarallarpoq.

Nutarterinissaq 2023-mut kinguartinneqarpoq, ikaartarfik naatsorsuutigisamit nungullarsimanerummat

 

Kuuffissuit iluarsartuunnissaannut immikkoortitat 2019-2023

Nuup avataani pilersaarutit ingerlanneqartut Nukissiorfiit suleqatigalugit ingerlanneqassapput. Paamiuni Herlevvejimi kuuffissuup taarserneqarnissaa taamaatiinnaarneqarpoq akiata Nukissiorfiit aningaasaliissutaannit qaffasinnerunera pissutigalugu. Suliassaq 2022-p naanerani 2023-mi neqeroorutigineqaqqissaaq, tassani ungasissutsit allat ilanngunneqassapput.

 

Umiatsianut inissiiffissamik immikkamik pilersitsineq

Pilersaarutinut ukununnga atasut: Tasiilami umiarsualiviup ilorliup itinerulersinnera puttasullu nutaat pingasut Maannakkut killiffia pillugu umiarsualiviup ilorliup itisilerneqarnissaata killiffissiornera innersuussutigineqarpoq.

 

Kulusummi iliveqarfik nutaaq aammalu iliveqarfiup tungaanut aqqusineq nutaaq

Sanaartugassatut pilersaarummi matumani pineqartoq nunaqarfinni kissaatigisaasimavoq sanaartugassanut missingersuutinut ilanngunneqarsimasoq. Kulusummi iliveqarfimmik nutaamik nunaqarfimmi aqqusinermut pioreersumut aqqusinertalerneqartussamik pilersitsisoqassaaq.

Pilersaarummut aningaasat 2023-mi immikkoortinneqarput.

 

Tasiilami Paamiunilu inissialiortiterneq

Suliassap 2022-mi ukiaanerani politikikkut isummerfigineqarnissaa naatsorsuutigineqapoq.

 

Misileraatitut illuliap sanaartorneqarnera

Sanaartugassaq 2023-mut missingersuutini aappassaaneerneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

 

Ittoqqortoormiini inissianik nutarterineq

Iserit A/S suleqatigalugu misissuinissaq  suliarineqassaaq, Ittoqqortoormiini Kommuneqarfik Sermersuup inissiaataasa suliniutit suut atorlugit nutarterneqarnissaannut atorneqarsinnaanerinik qulaarinnittumik. Pilersaarut 2022-mi suliarineqassaq aamma 2022-mi Sanarfinermut Avatangiisinullu Ataatsimiititamut saqqummiunneqassaaq.

Qulaani allassimasut tunngavigalugit pilersaarut aningaasartai ilanngullugit 2023-mi Sanaartugassatut pilersaarutinut ilanngunneqassaaq, missingersuutinik suliaqarneq 2022-p qiteqqunnerani aallartinneqarpat.

 

Upalungaarsimaneq pillugu immikkoortumut pilersaarut

2021-mut missingersuutit malinneqarnissaat naatsorsuutigineqarpoq TB1-mi allannguutinut naleqqiullugit.

Upalungaarsimasunut suliassaqarfimmut pilersaarut pissusissamisut ingerlavoq uani aamma ilaallutik biilit pigineqartut taarsersornerat. Paamiuni qatserisartut ittuata biilissaanik qatserutaasiviullu biilissaanik ukioq manna nassiussisoqarpoq. Tankvogn ataaseq autosprøjtillu marluk 2022-mi aggiunneqartussanngorlugit Nuummut immininnerneqarput.

Bæltekøretøji Kulusummut aggiunneqareerpoq.

 

Paamiuni qatserutaasivik

Sanaartugassaq 2023-mut missingersuutini aappassaaneerneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

 

Tasiilami Qatserutaasivik

Sanaartugassaq 2023-mut missingersuutini aappassaaneerneqarnissaa naatsorsuutigineqarpoq.

Pilersaarut misissorneqaqqaassaaq naammassinissaanullu aningaasaliissutit 2023/2024-mullu immikkoortinneqarput.

 

Sektorplan bygninger (Vedligeholdelse af adm. bygninger) / Illuutinut immikkoortumut pilersaarut (Allaffeqarfinnik aserfallatsaaliineq) Aserfallatsaaliuineq)

2022-mi aserfallatsaaliinermi pilersaarutinut aningaasaliissutit akuersissutillu pilersaarut malillugu ingerlapput.

Sanaartornermut aningaasaliissutit 2023-p tungaanut ingerlassapput. Ukununnga aningaasat atugassiissutit 2023-mut missingersuutissat siullermeerneqarnissaannut saqqummiunneqassapput.

2023-mi PPV-ni Nuup eqqaani pingaarnertut pilersaarutit:

• Paamiuni Tiilioq: Illup iluanik silataanillu aserfallatsaaliineq
• Qeqertarsuatsiaani utoqqaat illuat Silap pissusaanut illersuutinik nutarterineq
• Tasiilami kommunip allaffia: Illup qalianik iluarsartuussineq
• Kulusummi atuarfik: Illup iluanik silataanillu aserfallatsaaliineq
• Ittoqqortoormiini atuarfiup iluarsartuunneqarnera

Aserfallatsaaliinermut aningaasaliissutit iluini 2023-mi sulianut takkussuuttunut aningaasaliissuteqartoqarnikuuvoq. Aserfallatsaaliuinermi suliassanut takkussuuttunut (Ad hoc), aserorterisoqarsimanerit pitsanngorsarnerinut, paarsinerlunnernut il.il. aningaasat immikkoortinneqarput.

Pingaarnersiukkat allannguuteqarsinnaapput alllaffissornermi tamarmiusumik misissuisoqareerneratigut.

 

Inussiarnersumik inuulluaqqusillunga

Hans Ulrik Skifte

Sanarfinermut Avatangiisinullu Ingerlatsivimmi pisortaq