Innuttaasunut

Angajoqqaarsiat: Meeqqat nammineq pigisutut asavagut

Paasissutissaq qangarnissaq

Akit, ammasarfiit, malittarisassallu il.il. uani saqqummiunneqartut qanganitsersimasinnaapput.

32-nik ukiulik Julie aamma 30-nik ukiulik Inutsiaq Lynge Nuummeersut meeqqanut ukiukitsunut pingasunut angajoqqaarsiaapput.

Aappariit inuusuttut meeqqanik pingasunik paarsaqarput, arfinilinnik, pingasunik marluliisussamillu ukiulinnik. Niviarsiaraq angajulleq pingasut missinginik ukioqartorli tiguaat, nukarliillu marluk naalungiarsuusulli tigullugit.

”Inuit allat qitornaat, illit nammineq qitornarinngikkaluarlugit asassinnaavatit, aappariit oqarput. Ullumikkut pingasunik qitornannguaqarpugut, tamarmik immikkuullarissusilinnik”.

Aappariit angerlarsimaffimminnut Tuapannguaniittumut tikilluaqquaannga, kangerlummut Akianullu isikkivilimmut. Meeqqat angerlarsimanngillat, meeqqerivimmiikkamik. Kisianni ilaqutariit meerartallit tassani najugaqarnerat ersarippoq. Isaarissami isersimmateeqqat inissitsitersimasut atisaaqqallu nivingasut takussaapput. Inimi iikkani meeqqat titartagaat nivingapput, nillataartitsivimmilu ilaqutariit assii kajungerisullu nuannersut nipitissorsimallutik.

”Ilaqutariit amerlipput. Aamma uagut ilaquttatta meeqqat paarsavut ilassilluaqaat, uagut nammineq pitsitut pisarpaat”, Julie unnersiorpoq.

Allaaserisami meeqqat aqqi eqqortut allanneqanngillat, taarsiullugu taagorneqarput  Angaju, Nuka aamma Aqqalu.

”Angaju nipaatsuuvoq, inissilluarnissami tungaanut. Allat nammineq pilluni qanoq eqqarsartarnersut eqqarsaatigisarpaa. Qungujunnartunut qanittuuvoq eqqarsaatersullaqqillunilu.

Nuka perlequjaaginnarpoq. Taanna namminiuvoq inuillu ajornanngitsumik ilassisinnaallugit. Immini eqqissisimasuuvoq.

Aqqalu nerrarissuuvoq. Meeqqat pingajoraat aleqaasalu sammijuaannarpaat”.

Julie aamma Inutsiaq ukiuni qulingiluani imminnut ilisarisimapput, 2015-imilu katipput. Namminneq meerartaarsinnaasimanngillat, kisianni allat qitortaannik paarsinissaminnut kajumillutillu nukissaqarluarput.

”Meeqqat nammineq pigisutut asanartuupput. Tamakkiisumik tunniusimaffigisariaqarput. Eqqarsarluariarlutit imminuinnaq eqqarsaatigisarnerit tunuttariaqarpat. Meeraqarpoq ilinnik pinngitsuuisinnaanngitsunik, taamaattumillu pisinnaasatit sipporlugit tunniusimaffigisariaqarpatit”.

2014-imi Julie aamma Inutsiaq Lynge angajoqqaarsiaajumallutik nalunaarput.

”Siullermik tamanna 2014-imi eqqarsaatigisalerparput. Taamanikkut suleqatiga ilaqutariittut oqilisaassiffiusarusulluni eqqarsaateqarpoq. Taava eqqartulerparput immaqa aamma uagut taamaaliornissarput eqqarsaatigisinnaagipput. Marluulluta ilinniakkatsinnik naammassinikuuvugut misigisimallutalu meerarsiartaarnissamut piffissaqarluta nukissaqarluarlutalu”, Inutsiaq oqarpoq.

Aappariit Kommuneqarfik Sermersooq attavigivaat, angajoqqaarsiassatullu allatsipput.

”Juullilersoq sivisuumik feeriarpugut januaarillu 19-ianni Nuummut uterluta. Tallimanngornikkut sianerfigitippugut aperineqarluta ataasinngornikkut meeqqamik tigusisinnaanersugut. Akuersivugut, ataasinngornikkullu niviarsiaraq pingajuata affaanik ukiulik meeqqerivimmut aavarput. Akunnerit marluk matuma siornagut meeqqap arnaa naapipparput, taannalu aamma niviarsiaqqap aanaava ilagalugu meeqqerivimmiipput. Ullormit tassannga Angaju inuunitsinnut ilaalerpoq”.

Julie: ”Sullissisutta oqarfigaatigut, sapaatip akunneranik ataatsimik sioqqutsilluta feeriareerluta tikissimasuugutta naalungiarsummik meerarsiartaarsimassagaluartugut, taava eqqarsalerpunga, ”ila, eqqissillutit”. Sakkortuvoq”.

Maanna Julie aamma Inutsiaq Lynge kisimiikkunnaarlutik ullormiit ullormut nutaamik ilaqutartaarput.

”Aallaqqaammut allanngortitseqattaarnarpoq. Suliffinniit sapaatip akunnera ataaseq sulinngiffeqarpunga Angaju uangalu immitsinnut ilikkarniassagatta. Meeraq ilorrisimaartinneqartussaavoq, taannaagamimi allanngornermik annertunerpaamik aqqusaagaqarsimasoq. Angisuujuvoq, taavalu uatsinnut nuunngikkallaramili allani marlunni meerarsiaasimalluni. Piffissaq siulleq sungiunnissaanut atorparput. Qanoq ittuunersoq nerisassallu suut mamarinerai”, Julie oqarpoq.

Meeqqat ikiugassaapput

Inutsiaq politiitut ilinniarsimasuuvoq Julielu Kommuneqarfik Sermersuumi Kulturilerinermut aaqqissuussisarnermullu immikkoortortami aqutsisutut atorfeqarpoq.

”Politiitut sulininnut atatillugu illoqarfiit Nuup avataaniittut tikittarnikuuakka, ilaannilu Julie angalaqataasarnikuulluni. Taamatut angalatilluta takusinnaasarparput meeqqat ikiorneqarnissaminnik qanoq pisariaqartitsitigisartut”.

Aappariit arlaleriarlutik angajoqqaarsianngorsinnaanertik eqqartortarsimavaat.

”Arlaleriaqaluta eqqartortarnikuuarput immitsinnullu neriorsorpugut, taamaassappat tamakkiisumik sipporlugulu tunniusimasariaqassalluta. Kisianni eqqarsaatigisimagunanngilarput ukiut pingasut qaangiuppata pingasunik meeraqalernissarput”.

”Eqqarsaatigisarnikooqaarput angajoqqaarsiatut ingerlassagutta sorleq toqqassanerlugu. Naggataatigut aalajangerpugut piffissaq tamaat angajoqqaarsiatut ingerlanissarput, taamanikkummi taamatut ingerlanissarput pileriginerugatsigu”

Meeqqap aappaa

Aggustimi 2015-imi Angaju ”angajunngorpoq” Nuka tigugatsigu.

”Angaju januaari 2015-imi tiguarput taavalu ukiup affaata missaa qaangiummat, aggustimi, Nuka tiguarput”.

Aappariit kangerlummiissimapput, Nuummullu uteramik kommunimiit sianerfigitissimapput, ullut qulit missaat qaangiuppata naalungiarsummik tigusisinnaanersut aperineqarlutik. Anaanaasup erninissaa utaqqiinnarneqarmat.

Sianerfigitinnerup kingorna sapaatip akunnera qaangiummat Julie suleqatinilu Qooqqunut aallartussaasimapput.

Inutsiaq: ”Julie aallarsimatsiaannartoq kommunimiit sianerfigitippunga anaanaasoq erninissani sioqqullugu ernisimasoq. Ippassaammat niviarsiaraq inunngorsimavoq, aggerlutalu aasinnaavarput. Paatsiveerutaasappunga kaavikajaalerlungalu. Julie sianerfigipallappara, tigunngilaali. Suleqataanut sianeqattaalerpunga, taavalu messenger-ikkut allaffigeqattaalerlugit, akineqassanangali. Naggataatigut ningiuat attavigaara, qinnuigalugulu Julie uannut sianeqqulaassagaa.

Julie: ”Sermitsiaq qaangilaaginnaripput Inutsiaq pissarsiaraara, taassumalu tusarlerpaanga niviarsiaraatitaarsimasugut. Taava attaveeruppoq satellittelefonilu atortariaqalerlugu. Suna tamarmi paasiuminaappoq. Eqqumiiginarsinnaavoq, kisianni aquttorput oqarfigaara angajoqqaanngorsimallunga. Eqqumiitsumik isigivaanga, eqqarsarpasillunilu ”qanoruna  oqaluttoq”. Angalaarneq akornusertussanngorakku ajuusaalerpunga, kisianni suleqatikka oqarput soorunami Nuummut utissasugut”.

Angallat uterpoq Julielu Nuummukaanneqarpoq, utoqqaat illuata Ippiarsuup sissartaanut niutilluni.

”Inutsiap aavaanga, marluullutalu niviarsiarannguaq Sanamut takuniarparput ”.

Inissiinermut ilaatillugu aammalu peqqinnissaq eqqarsaatigalugu Julie niviarsiarannguarlu ulluni tallimani uninngatinneqarput. Tamatuma kingornagut Julie ukiup affaani meerarsiartaarnermut atatillugu sulinngiffeqarallarpoq.

”Marluulluta sulisitsisuvut paasinnilluarput ajornasaarnatillu. Akerlerineqanngisaannarpugut akerlianillu suleqatitta oqarfigisarpaatigut nukittunerarluta. Taamaannerani angajoqqaarsiaalluni oqinninngortarpoq, avatitsinnit tapersersorluarneqaratta”.

Meeqqat pingajuat

2017-imi Julie aamma Inutsiaq attavigineqaqqipput. Tamatumuuna nukappiarannguaq inoorlaaq tigusinnaaneraat aperineqarlutik.

”Aqqalu inunngorpoq arnaa pilatsilluni. Angerlarpugut poortuiartorlutalu niviarsiaqqallu Inutsiap aleqaanut paaritillugit Sanaliarlutalu”.

Julie Sanamut unitsinneqarpoq nukappiarannguaq inoorlaaq najortussaagamiuk.

”Aammaarlunga ulluni marlussunni uninngaqqippunga, nukappiarannguaq nakkutigineqarniassammat. Qujanartumik meeqqat tamarmik peqqipput.

Meerartaqarasi takorloorsinnaavisiuk?

”Naamik. Meerarsiartaarsimanngitsuugutta immaqa nunarsuup ilaani tamassa angalagaluarpugut. Angalasarnikooqaagut, meeqqalli takkummata angalavallaarunnaarpugut. Meerartaaraanni allanik salliutitassaqalersarpugut”.

Ukiut qulit qaangiuppata qanormita inissisimassavisi?

”Taamanikkussamut meeqqavut peqqissuussapput immaqalu meerartaaqqissimassalluta. Taava immaqa inuusuttuaranngulersunik marlunnik pequertitsisoqassaagut”.

Julie: ”Anginerusumik inissaqartitsinissara takorloortarpara, taamaalippat pilertortumik angajoqqaarsiatut periarfissaqalerniassagatta. Taamaattorli iliuuserisartakkavut suli annertunerusinnaapput. Sulimi ikiuinissarput soqutigaarput”.

Angajoqqaarsiaalluni assoroornarpa?

”Kialuunniit pingasunik meerarsiaqarluni taamak errortassaqartigissanersugut ilimasaarnikuunngilaatigut”, Julie illarluni akivoq.

”Assoroornarpoq, kisianni nuannersorujussuuvoq. Inuuneq pisuunnguallatsinneqartarpoq. Angajoqqaatulli iliorusuppugut, tassa meeraq ikiorlugu”, Julie aamma Inutsiaq Lynge oqarput.